Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013

Ο άνθρωπος που θα γινόταν προπονηταράς

Την παράξενη ιστορία του Κώστα Τσαπάρα την είχα πρωτογράψει την εποχή που το περιοδικό έγινε μηνιαίο και είχα προσθέσει στο δισέλιδο μου μια στήλη με τον τίτλο ''X-Basketball Files''. Ο Τσαπάρας ''έφυγε'' πριν  από δύο μέρες σε ηλικία 61 και σήμερα έγινε η νεκρώσιμη ακολουθία στο Ξυλόκαστρο. Για όσους δεν είχαν διαβάσει την ιστορία του σίγουρα το όνομα δεν λέει απολύτως τίποτα...
Στους κύκλους του μπάσκετ εμφανίσθηκε, όπως λένε εκείνοι που τον πρωτογνώρισαν, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του '70. Ως τακτικός θαμώνας του θρυλικού εντευκτηρίου του Πανελληνίου. Αργότερα, στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '80 η φιγούρα του (μεσαίου ύψους, σγουρό μαύρο μαλλί και σήμα κατατεθέν το τσιγάρο που δάγκωνε στο φίλτρο) ήταν από τις πλέον κλασικές στο ''δίχτυ΄΄ του γηπέδου. Το δίχτυ του Πανελληνίου πίσω από το ένα καλάθι ήταν ο χώρος που παρακολουθούσαν όρθιοι τους αγώνες οι τακτικοί θαμώνες του εντευκτηρίου λέσχης που αργότερα γκρέμισε ο Μίνωας Κυριακού. Συνήθως, παρακολουθούσε τους αγώνες δίπλα στον Νίκο Αλέφαντο. Το δίχτυ αποτελούσε τον εφιάλτη των προπονητών της ομάδας αφού από εκείνο το σημείο ακούγονταν οι πιο εύστοχες, ευθύβολες και καυστικές κριτικές.
Ο μπασκετικός μύθος λέει ότι μετά από ένα αγώνα με τον Άρη ο Τσαπάρας εντυπωσίασε τον Ιωαννίδη όταν στη λέσχη του Πανελληνίου του ανέλυσε την άμυνα που σταματούσε τον Γκάλη. Αυτή που λίγο αργότερα χρησιμοποίησε συμπτωματικά ο Θόδωρος Ροδόπουλος ως προπονητής του ΠΑΟΚ. ''Ενας μαν του μαν, τέσσερις ζώνη. Ο παίκτης που κυνηγάει τον Γκάλη κοντός και μπροστά στη ζώνη στην δεξιά πλευρά που κάνει τη γρήγορη ντρίμπλα με περιστροφή ο Γκάλης ψηλός παίκτης για να του κλείνει τη θέα στο καλάθι'', ήταν η ανάλυση του Τσαπάρα που συνήθιζε να αναλύει δημόσια τις απόψεις του και να γράφει συστήματα πάνω σε χαρτοπετσέτες της λέσχης, αφήνοντας ΄΄κάγκελο'' όσους δεν τον ήξεραν. Από τότε ανπέτυξε μια ειδική σχέση με τον ''ξανθό'' ο οποίος του έστελνε συστήματα στα αμερικάνικα για να του τα μεταφράζει.
Ο ''ξανθός'' όχι μόνο δεν τον ξέχασε αλλά μερικά χρόνια αργότερα  ήταν αυτός που τον πρότεινε για την πρώτη προπονητική του δουλειά. Καλοκαίρι του 1984 στη Νέα Σμύρνη ο επιχειρηματίας Αλέκος Ρογκαβόπουλος είχε αναλάβει τον Ηλυσιακό, ομάδα που έπαιζε στη Β΄ εθνική (τότε δεν υπήρχε ακόμη η Α2). Ο Ρογκαβόπουλος φώναξε στο μαγαζί του Γιώργου στην πλατεία της Νέας Σμύρνης τον Ιωαννίδη και τον ρώτησε πόσα λεφτά θέλει για να αναλάβει τον Ηλυσιακό και πόσο προϋπολογισμό χρειάζεται για να πάρει πρωτάθλημα στην Α'  Εθνική σε δύο χρόνια. ''Πες τα νούμερα και σου υπογράφω τώρα τις επιταγές'' του είπε.
Ο ''ξανθός'' φυσικά αρνήθηκε και του πρότεινε τον Κώστα Διαμαντόπουλο. ''Για να φτιάξεις ομάδα όμως πρέπει να βγάζεις παίκτες και όχι μόνο να αγοράζεις. Θα πάρεις στα παιδικοεφηβικά σου τμήματα αυτόν που θα σου πω. Τον Τσαπάρα. Και θα έχεις να λες ότι από σένα ξεκίνησε ο μεγαλύτερος Έλληνας προπονητής όλων των εποχών, Αυτός θα μας ξεπεράσει όλους μια μέρα''.
Ο Ρογκαβόπουλος πείστηκε (''Με βάζεις και παίρνω ένα τύπο που δεν έχει δουλέψει ποτέ και πουθενά, τι άλλο θα με πείσεις να κάνω δεν ξέρω'' είχε πει στον Ιωαννίδη) και προσέλαβε τον 32χρονο,  προπονητή στις μικρές ομάδες. Όταν αργότερα άκουσε  πόσο θα του κόστιζε η όλη ιστορία δεν πίστευε στα αυτιά του. Πλήρωσε χωρίς δεύτερη κουβέντα και μετά από μερικές μέρες εμφανίσθηκαν στο κλειστό της ομάδας δύο φορτηγά με υλικά προπόνησης! Για πρώτη φορά (ακόμη και για αντρικές ομάδες της εποχής όλα αυτά ήταν άγνωστα) εμφανίσθηκαν σε προπόνηση κώνοι για την εκμάθηση ντρίμπλας, βαρέλια για ειδικές ασκήσεις, ειδικά προστατευτικά για την προπόνηση των ψηλών, καλύπτρες για τα μάτια ώστε οι παίκτες να ντριμπλάρουν χωρίς να βλέπουν και διάφορα άλλα τέτοια προπονητικά βοηθήματα που γέμισαν μια αποθήκη του γηπέδου. Οσοι έβλεπαν εκείνες τις προπονήσεις συνήθως δεν καταλάβαιναν τι γινόταν και θεωρούσαν παλαβό τον Τσαπάρα. Το κατάλαβαν αργότερα οι αντίπαλοι του Ηλυσιακού που πήρε τα πανελλήνια πρωταθλήματα των μικρών ομάδων και από εκείνη τη φουρνιά τροφοδότησε για αρκετά χρόνια την πρώτη ομάδα με παίκτες όπως οι Βερτζάγιας, Ποδαράς, Ταμπάκης και αρκετούς άλλους.
Δύο χρόνια αργότερα για φορολογικούς λόγους ο Ρογκαβόπουλος έφυγε από την Ελλάδα, ο Ηλυσιακός πήρε την κάτω βόλτα και ο Τσαπάρας δεν μπόρεσε ποτέ και πουθενά να ξαναδουλέψει ως προπονητής με εξαίρεση ένα μικρό πέρασμα του από την Ναύπακτο, ανδρική ομάδα που έπαιζε στη Γ΄ εθνική. Παραιτήθηκε γιατί η ομάδα δεν δεχόταν να προσλάβει ψυχολόγο! Αποσύρθηκε από το μπάσκετ που μαζί με τους Led Zeppelin ήταν οι μεγάλες του αγάπες και σπάνια εμφανιζόταν τα επόμενα χρόνια σε γήπεδα μπάσκετ για να παρακολουθήσεςι ένα παιχνίδι. ''Δεν είναι για μένα οι ομάδες, καλύτερα να κάθομαι στην εξέδρα'', έλεγε όταν τον ρωτούσαν γιατί δεν δουλεύει. Κανείς ποτέ δεν έμαθε αν ο χρησμός του Ιωαννίδη θα έβγαινε αληθινός αλλά όσοι τον ήξεραν είχαν να το λένε: ''Τέτοιο μπασκετικό μυαλό βγαίνει κάθε πενήντα χρόνια. Πάει χαμένος χωρίς λόγο και από το πείσμα του''!
Τον τελευταίο καιρό ζούσε αποτραβηγμένος από όλους, ταλαιπωρημένος από πολλλά προβλήματα υγείας αλλά δεν έφυγε ξεχασμένος από όλους. Το απόγευμα στην  κηδεία του ήταν παρόντες όλοι οι παλιοί του παίκτες και αυτός που μου είπε τα δυσάρεστα μαντάτα πρόσθεσε και το εξής: ''Ο Κώστας δεν είχε δική του οικογένεια αλλά είχε πολλά παιδιά. Ολους εμάς που μας έμαθε μπάσκετ΄΄.
Υ.Γ. 1 Ενα μικρό στερνό αντίο από τον πιτσιρικά που ένα βράδυ ο Τσαπάρας έπιασε στο κλειστό του Σπόρτιγκ και του είπε: ''Να σου πω ωραία τα γράφεις στην εφημερίδα σου, μπορεί να γίνεις και καλός δημοσιογράφος αλλά από μπάσκετ είσαι άσχετος και πρέπει να μάθεις γιατί τώρα ξεκινάς. Κάτσε να σου δείξω πως γίνεται η διάσπαση ζώνης 2-1-2 για να καταλαβαίνεις και τι βλέπεις και να μη γράφεις άλλα αντί άλλων''. Και επειδή εκείνος ο πιτσιρικάς δεν είχε όντως ιδέα από x και o's και δεν καταλάβαινε τα σχέδια στη χαρτοπετσέτα έμαθε τη διάσπαση ζώνης με δέκα...ηλιόσπορους σε ένα πεζούλι της Ηλία Ζερβού.
ΥΓ 2: Δεν ξέρω αν ο Τσαπάρας θα γινόταν όντως προπονηταράς αλλά μάλλον ο Ιωαννίδης το πίστευε για να το λέει. Εκείνη την εποχή δεν ήταν πολιτικός και δεν έκανε δημόσιες σχέσεις για να στρογγυλεύει τα πράγματα. Ξέρω ότι ο Τσαπάρας χωρίς ποτέ να κερδίσει κάτι από το μπάσκετ το λάτρευε σε μια εποχή που δεν ήταν μόδα και δεν υπήρχαν επαγγελματικά συμβόλαια!

10 σχόλια:

  1. Αγαπητή Κουρούνα, ομολογώ ότι δεν τον είχα ακούσει, αλλά μέσω της ανάρτησής σου, θα τον θυμάμαι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ ενδιαφέρουσα η παραπάνω ιστορία. Βέβαια, διάβαζοντας το κείμενο μου γεννήθηκε η εξής απορία:
    εφόσον ο Ιωαννίδης θεωρούσε τον Τσαπάρα εν δυνάμει "κορυφαίο Έλληνα προπονητή όλων των εποχών", γιατί δεν τον πρότεινε στην τότε διοίκηση του Άρη προκειμένου να αναλάβει τα παιδοεφηβικά τμήματα της ομάδας. Άλλωστε, εκ του αποτελέσματος φάνηκε οτι αντί να βοηθήσει τον Τσαπάρα εν τέλει τον χαντάκωσε διότι ο Ρογκαβόπουλος αποδείχτηκε "κομήτης", με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να χάσει τη δουλειά του και στη συνέχεια να εξαφανιστεί απο το μπασκετικό στερέωμα. Κουρούνα, εάν έχεις καποια απάντηση επι του θέματος θα ήθελα να τη διαβάσω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Όμορφη ιστορία. Βέβαια όπως λέει και ο Καλούδης, η εμπλοκή Ιωαννίδη δημιουργεί περισσότερες απορίες παρά βεβαιότητες. Για παράδειγμα οι έρωτες του Ιωαννίδη με παίχτες δείχνουν ότι τα γούστα του επηρεάζονταν από την προσωπικότητά του. Σε κάποιες περιπτώσεις είχε πραγματικά 'μάτι' (Φιλίππου, Τάρλατς), σε άλλες περιπτώσεις όμως απλά γούσταρε τον τσαμπουκά που ο ίδιος είχε στα αγωνιστικά του χρόνια χωρίς το ανάλογο ταλέντο που άξιζε τέτοιας στήριξης (Λυπηρίδης, Σιγάλας, Τόμιτς). Σε κάποιες περιπτώσεις ο έρωτας δικαιολογείτο αλλά το έτερον ήμισυ αποδείχτηκε εκ των υστέρων φούσκα (Μωραΐτης, Λέντκοβ). Αν επεκτείνουμε αυτήν την λογική και στο σκάουτινγκ του ξανθού με προπονητές, στην περίπτωση του Τσαπάρα τί από όλα να ίσχυε; Μάλλον ένας συνδυασμός των τριών - με έμφαση στον τσαμπουκά, ο οποίος είναι χρήσιμος σε παίχτες αλλά μάλλον προβληματικός σε προπονητές.

    Η ανάρτησή σου πάντως αναδεικνύει ένα άλλο θέμα, διαχρονικό πιστεύω στο Ελληνικό μπάσκετ: Την όσμωση μεταξύ ανδρικής και παραγωγικής/εφηβικής προπονητικής. Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει η εντύπωση ότι ένας προπονητής κάνει δουλειά με 'μικρούς' ως αγροτικό για να πάει κάποτε στην πρώτη ομάδα. Η έννοια του εξειδικευμένου κόουτς μικρών ηλικιών δεν υπάρχει (υψηλού επιπέδου εννοώ), με πολλές παρενέργειες (σε αντίθεση με ό,τι γίνεται σε άλλες χώρες). Ίσως ο Τσαπάρας έπρεπε να μείνει στον χώρο των μικρών, γιατί του ταίριαζε περισσότερο. Κάτι τέτοιο θα ήταν καλύτερο και για το μπάσκετ γενικότερα. Αλήθεια, πόσοι σημερινοί προπονητές επιπέδου Α1 θα ήταν πιο χρήσιμοι για το άθλημα ως 'δάσκαλοι' σε μικρότερες ηλικίες; Ξέρω για παράδειγμα ότι και ο Ζούρος και ο Σφαιρόπουλος θα μπορούσαν να αφήσουν τεράστιο έργο εκεί.

    Απεργοσπάστης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @kaloudis
    Ο Ιωαννίδης εκείνα τα χρόνια, επειδή δεν ήταν ακόμη πολιτικός, λειτουργούσε και καθ΄υπερβολή. Στις πασίγνωστες ρητορείες του που τελικά αποτελούσαν πρόβα για τις σημερινές ενασχολήσεις του πάντοτε χρησιμοποιούσε το στοιχείο της υπερβολής. Μιλάμε για μέσα της δεκαετίας του '80, επίσης, όπου ήταν αδιανόητο στον Άρη εκείνης της εποχής να κουβαληθεί προπονητής από την Αθήνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @Apergospastis
    Που χάθηκες εσύ; Καιρό είχαμε να σε δούμε από τα μέρη μας και ανησύχησα. Συμφωνώ με την προσέγγιση σου όσον αφορά στον Ιωαννίδη και τους παίκτες. Είχε πολύ έντονο και το προσωπικό στοιχείο. Ο ξανθός εκείνα τα χρόνια λάτρευε δύο κατηγορίες ανθρώπων: Τους ορκισμένους φίλους του και τους ορκισμένους εχθρούς του. Δεν δεχόταν τιποτε ενδιάμεσο, ούτε μια απόχρωση του γκρίζου. Με τον Τσαπάρα δεν προλάβαμε ποτέ να μάθουμε την αλήθεια.
    Μπάσκετ είχε στο μυαλό του αυτό είναι σίγουρο, αφού ακόμη και καλοί προπονητές της εποχής σε θεωρητικό επίπεδο τον απέφευγαν συστηματικά. Αλλά αυτό από μόνο του δεν φτάνει για να γίνει κάποιος προπονητής.
    Το δεύτερο θέμα που θίγεις είναι όντως διαχρονικό. Πολλές φορές δεν είναι καν αγροτικό. Αλλά ισχύει ακόμη και σήμερα ''για να παίξεις θα σου δώσουμε χ λεφτά, ανέλαβε και τους έφηβους να μην πληρώνουμε έξτρα λεφτά για προπονητή''. Τα ονόματα που λες δεν μπορούν να δουλέψουν ποτέ σε αυτές τις ηλικίες για δύο λόγους: Είναι καριερίστες και καριέρα σε παιδικά-εφηβικά δεν κάνεις ούτε καν σαν ομοσπονδιακός και δεν υπάρχει χρήμα. Η λάθος νοοτροπία ξεκινάει από την κορυφή. Οταν οι καλύτερες ομάδες έχουν τη λογική ''γιατί να επενδύσω αφού μπορώ να αγοράσω΄΄ δεν πρόκειται ποτέ να δοθεί βάρος στην παραγωγή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Διάβασα στο site της sday πως ο Κουφός φεύγει από το Ρέθυμνο. Στο τέλος εκτός από τον Παο και τον Οσφπ όλες οι άλλες ομάδες θα έχουν αλλάξει τουλάχιστον μια φορά προπονητή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @κυριακή
    Με όσα έγιναν στα αποδυτήρια μετά την ήττα από την Ελευσίνα απορώ πως είναι ακόμη προπονητής στο Ρέθυμνο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δηλαδή είναι αλήθεια πως ο μάνατζερ του Κουφού που παρεπιπτόντως είναι και μάνατζερ του Σκαραφίγκα έκανε παράπονα στον Ζαμπουνάκη και πήγαν να αρπακτούν;

      Διαγραφή
  8. Εγώ το μόνο που διαπίστωσα για μια ακόμη φορά(και σε συνδυασμό με το άρθρο του στο gazzetta.gr) είναι ότι η Κουρούνα είναι ο Βασίλης Σκουντής!!!
    (τουλάχιστον στα περισσότερα γραφόμενα εδώ....Τον αναγνωρίζουμε από το συγγραφικό του ύφος εμείς οι λάτρεις Σκουντή!!!Καμιά φορά βέβαια γράφουν κι άλλοι από το All Star Basket εδώ μέσα...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αυτο παντως με την εντοπιοτητα, σκεφτειτε οτι ακομα και τωρα ισχυει, κυριως βεβαια για προπονητες που ταυτιστηκαν με μια ομαδα, τοτε δηλαδη μεταγραφη αθηναιου προπονητη θα αποτελουσε εθνικο θεμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή